FILOZOFIA.SEPSIS.COM.PL

Doradztwo filozoficzne - Wolność u Kanta

Archangel - 2005-01-16, 15:08
Temat postu: Wolność u Kanta

Jak Kant rozumie wolność?

Administrator - 2005-01-20, 21:10
Temat postu:

Kant odróżnił rozum teoretyczny, który broni determinizmu posługując się pojęciami naukowymi oraz rozum praktyczny, który, wykraczając poza granice nauki, formułuje ideę wolności jako niezbywalnej cechy ludzkiego podmiotu. Tak sformułowana wolność ma status idei transcendentalnej i oznacza odpowiedzialność podmiotu ludzkiego za własną działalność, podejmowaną z własnej inicjatywy.
Jednym z dwóch wyróżnionych przez Kanta określeń owej wolności jest moralna autonomia woli. Polega ona na świadomym, ograniczonym i wskazanym przez rozum wyborze maksym, czyli zasad z dziedziny intencji dających się zestawiać ze sobą i oceniać. A zatem moralna autonomia woli wyznacza zakres odpowiedzialności moralnej jednostki za spełnienie wymogów rozumu i wybranie właściwej maksymy. Teza o autonomii woli eksponuje rolę intencji, tj. zasad postępowania, które wyznaczają moralną wartość czynu i, wg Kanta, tym samym stanowią podstawę do oceny moralności. Przy ustalaniu istoty moralności Kant przeciwstawił etyce materialnej etykę formalną. Innymi słowy odrzucił założenie, że o moralności decyduje wartość moralna czynów, zarzucając pojęciu heteronomiczny charakter, czyli, że u podstaw czynu moralnego może leżeć niemoralna intencja, albo jakieś cele zewnętrzne wobec rozumnej woli, tj. pożytek, szczęście, przyjemność itp., co oznaczałoby, że wola nie byłaby wolna, ale zależna od zewnętrznych okoliczności lub doznań zmysłowych. Drugim zarzutem był natomiast subiektywizm pojęcia dobrego czynu, polegający na zależności jego definicji od indywidualnych cech osobniczych. Problem ewentualnego braku uniwersalności prawa moralnego Kant rozwiązał oczyszczając je z empirycznych treści i nadając mu charakter apriorycznej syntetycznej wiedzy. Kant zatem w trosce o powszechnie ważną moralność przeciwstawił empirycznym stanowiskom koncepcję rozumu praktycznego jako uniwersalnej wiedzy umysłowej, ustalającej uniwersalne prawo moralne. Moralność jest zapisana w porządku świata, jest idealna, apriori, tak jak i prawa matematyczne i Kant chce aby była uniwersalna dla wszystkich, tak jak uniwersalny jest obraz świata wg apiorycznych form i kategorii intelektu. Mówiąc prosto, zasady etyczne nie wynikają z naszego postępowania w życiu, nie są konwencją między ludźmi, ale są to zasady, prawa apriorii, które wg Niego muszą nosić miano uniwersalnych i koniecznych.